Bilgisayar bilimlerinde, sezgisel ya da buluşsal (heuristic) bir problem çözme tekniğidir. Sonucun doğruluğunun kanıtlanabilir olup olmadığını önemsememektedir fakat genelde iyiye yakın çözüm yolları elde eder. Sezgisel algoritmalar ise geçiş süresinde daha verimli hale gelebilmek için en iyi çözümü aramaktan vazgeçerek çözüm zamanını azaltan algoritmalardır.

Sezgisel algoritmalar en iyi sonucu bulacaklarını garanti etmezler fakat makul bir süre içerisinde bir çözüm elde edeceklerini garanti ederler. Genellikle en iyiye yakın olan çözüm yoluna hızlı ve kolay bir şekilde ulaşırlar.

Sezgisel arama algoritmalarına örnek olarak:
A* araması (A star)
Demet araması (Beam search)
Tırmanış Araması (Hill climbing)
En iyi öncelikli arama (Best first search)
Açgözlü en iyi öncelikli arama (Greedy best first search)
verilebilir.

Sezgisel Optimizasyon Yöntemleri Nelerdir?

Sezgisel algoritmalar, büyük boyutlu optimizasyon problemleri için, kabul edilebilir sürede optimuma yakın çözümler verebilen algoritmalardır. Genel amaçlı sezgisel optimizasyon algoritmaları, biyoloji tabanlı, fizik tabanlı, sürü tabanlı, sosyal tabanlı, müzik tabanlı ve kimya tabanlı olmak üzere altı farklı grupta değerlendirilmektedir.

Örnek olarak:

Genetik Algoritma(Genetic Algorithm)(GA)
Karınca Kolonisi Optimizasyonu(Ant Colony Optimization)(ACO)
Parçacık Sürü Optimizasyonu(Particle Swarm Optimization)(PSO)
Yapay Arı Kolonisi(Artificial Bee Colony)(ABC)
Diferansiyel Gelişim Algoritması(Differential Evolution Algorithm) (DEA)
Benzetim Tavlama( Simulated Annealing)(SA)
Yerçekimi Arama Algoritması(Gravity Search Algorithm)(GSA)
Gaz Brownian Hareketi Optimizasyonu( Gases Brownian Motion Optimization) (GBMO)
Isı Transferi Arama (Heat transfer search)(HTS)
Elektromanyetik Alan Optimizasyonu (Electromagnetic Field Optimization) (EFO)
Optikten Esinlenen Optimizasyon (Optic Inspired Optimization)(OIO)
Ağırlıklı Süperpozisyon Çekimi (Weighted Superposition Attraction (WSA)
Orman Optimizasyonu Algoritması(Forest Optimization Algorithm)(FOA)
Kasırga Temelli Optimizasyon Algoritması(Hurricane Based Optimization Algorithm)
Kara Delik Optimizasyon Algoritması
Su Döngüsü Optimizasyon Algoritması
Karınca Sistemi
Max-Min Ant System
Karınca Kolonisi Optimizasyonu
Meyve Sineği Optimizasyon Algoritması
Levy Uçuşuna dayalı Guguk kuşu optimizasyonu
Krill Sürü Optimizasyon Algoritması
BakTeri Yiyecek Arama Davranışı
Yarasa Algoritması
Ateş Böceği Algoritması
Aslan Algoritması
Gri Kurt Algoritması
Yunus Balığı Algoritması
Çalı Kolonisi Algoritması
Yapay Alg Algoritması
Virüs Koloni Arama Algoritması
Köpekbalığı Koku Alma Optimizasyon Algoritması
Sosyal Örümcek Algoritması
Ağaç-Tohum Algoritması(Tree-Seed Algorithm)(TSA)

verilebilir.

  1. sibel diyor ki:

    merhaba, endüstri mühendisliği öğrencisiyim. taşıma ve envanter maliyeti optimize edecek bir matematiksel model için sezgisel yazmam gerekiyor. ama bu konuya dair bir bilgim yok yardımcı olabilir misiniz

  2. Ahmet Cevahir ÇINAR diyor ki:

    Merhaba,
    “sezgisel yazmam gerekiyor” ifadesini bir metasezgisel algoritmayı kodlayıp taşıma ve envanter maliyeti optimizasyonu yapmak için kullanacağım şeklinde algıladım.

    Örneğin basit ve çok kullanılan PSO algoritmasını veya problem çok boyutlu değilse TSA algoritmasını kodlayıp kullanabilirsiniz.

    “taşıma ve envanter maliyeti optimize edecek bir matematiksel model” hakkında daha teknik bilgi verirseniz belki de benzer çalışmalar yapıldığını görebiliriz.

    Süreçte elimden gelen bir yardım olursa seve seve yaparım.

    Kolay Gelsin.

  3. Ebrar diyor ki:

    Merhaba sezgisel optimizasyon yöntemlerinden birkaç tane seçip sunumumda kullanmam gerekiyor. En bilindik, en çok kaynak bulabileceğim bir kaç tane öneride bulunabilir misiniz? (Karınca, arı, ateşböceği hariç )

    • Ahmet Cevahir ÇINAR diyor ki:

      Sayın Ebrar,
      Şu ana kadar edindiğim bilgilere göre en eski ve en yaygın kullanılan sizin söyledikleriniz hariç aşağıdakileri kullanabilirsiniz.

      Genetik Algoritma(Genetic Algorithm)(GA)
      Parçacık Sürü Optimizasyonu (Particle Swarm Optimization)(PSO)
      Diferansiyel Gelişim Algoritması(Differential Evolution Algorithm) (DEA)

      Ayrıca Ağaç-Tohum Algoritması(Tree-Seed Algorithm)(TSA), Doç.Dr.Mustafa Servet KIRAN hocamız tarafından önerilmiş ve başarısı ispatlanmış bir algoritmadır. Bunu sunumunuzda kullanmanız hem bu alanda çalışan yerli bilim insanlarının tanınmasına hem de benzer algoritmaların yerli bilim insanları tarafından da üretilebildiğinin belirtilmesi açısından önemlidir diye düşünüyorum. Yüksek lisans tezimde TSA algoritmasını Türkçe olarak anlattım, lazım olursa size gönderebilirim.

      Kolay Gelsin, Başarılar.

  4. Gökhan diyor ki:

    Merhaba,
    Vehicle routing problemi çözmeye çalışıyorum ve cluster first route second yöntemi ile yeni bir sezgisel model geliştirmem gerekiyor, bir depodan çıkan araçların müşterilere belirli zaman aralıklarında uğraması için, yardımcı olabilir misiniz?

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir